“Gebruik geen zaagsel!” is een van de eerste dingen die je tegen komt wanneer je je inleest over de verzorging van ratten. Vaak wordt hiermee houtvezel of houtkrullen bedoelt, en niet letterlijk gruis wat ontstaat tijdens het zagen van hout: vrijwel niemand gebruikt letterlijk zaagsel.
Geen letterlijk zaagsel – image by Freepik
Geen houtkrullen dus, want deze zijn stoffig en wanneer ze nat worden van urine scheiden ze schadelijke stoffen af die van nature in verschillende soorten hout voorkomen. Simpel, duidelijk. Of toch niet?
Over stoffen en stoffigheid
Na wat verder onderzoek blijkt het toch iets genuanceerder, en sinds een jaartje heb ik mijn eigen ratten inclusief nestjes op houtkrullen zitten! Mijn nieuwsgierigheid werd gewekt toen ik zag dat in het Verenigd Koninkrijk houtkrullen veel gebruikt worden en zelfs aangeraden. Echter niet alle houtkrullen zijn goed voor ratten, ze spreken daar over “dust extracted and kiln dried” houtkrullen.
Het eerste deel spreekt voor zich: ontstoft, oftewel ontdaan van de kleine stoffige deeltjes. Grove houtkrullen zonder kleine stofdeeltjes zijn helemaal niet stoffig, toch zeker niet stoffiger dan menig ander algemeen aanvaarde bodembedekking voor ratten, en daardoor op dat front veilig voor de gevoelige luchtwegen van de tamme rat. Sommige gebruikers die zelf gevoelig zijn voor stof merken zelfs op dat ze de houtkrullen beter verdragen dan bijvoorbeeld kartonsnippers of hennepvezel.
Ontstofte houtkrullen (Extreme Volume)
Het tweede deel is wat lastiger te vertalen, maar komt er op neer dat de houtkrullen door middel van verhitting zijn gedroogd. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt echter dat de methode van drogen niet zoveel uitmaakt: het belangrijkste is het drogen. Door het goed drogen van de houtkrullen verdwijnen de schadelijke fenolen uit het hout. Hierdoor kunnen deze geen schade meer aanrichten wanneer de houtkrullen urine absorberen, en natuurlijk wordt het absorptievermogen ook vergroot.
Na het zien van de vele positieve ervaringen vanuit Engeland wilde ik het graag zelf uitproberen, maar omdat er geen Nederlandstalige versie van “kiln dried” bestaat was het lastig zoeken. Producenten van houtkrullen zetten er vaak niet bij hoe de houtkrullen gedroogd zijn en ook via email kwam ik niet verder. Tot ik dus de onderzoeken doorgestuurd kreeg waaruit bleek dat de temperatuur niet uitmaakte, als het maar goed gedroogd was.
Merken uitproberen
Extreme Volume Woodshavings
Na wat onderzoek en vergelijken van verschillende merken heb ik Extreme Volume Woodshavings aangeschaft om uit te proberen. In eerste instantie alleen bij mijn volwassen ratten zonder luchtwegproblemen, uiteindelijk in alle kooien. De houtkrullen zijn groter dan die van regulier “zaagsel” en verrassend zacht! Ik heb geen enkele negatieve reactie gemerkt bij de ratten, ze vinden het heerlijk om door de bodembedekking te graven en te wroeten en de houtkrullen absorberen urine fantastisch. Waar ik bij kartonsnippers vaak alsnog aangekoekte uitwerpselen onderin de kooi vond, gebeurd dit met de houtkrullen een stuk minder snel. Bij tijdig verschonen hoeft de kooi niet eens per se gepoetst, gewoon nieuwe bodembedekking er in en klaar!
Jopack Jo-Span XL
Inmiddels heb ik ook een baal van een ander merk uitgeprobeerd, namelijk Jopack Jo-Span XL. Dit zijn ook grote stofarme vlokken, al vind ik ze zelf wat minder zacht aanvoelen. Vermoedelijk is Plospan XL Excellent ook prima te gebruiken, alsook Allspan Xtreme Houtvezel Grof. Echter heb ik deze merken zelf nog niet uitgeprobeerd, dus het zou kunnen tegenvallen qua stoffigheid of qua zachtheid.
Waar te vinden
Waar ik dus vooral op let is dat de houtkrullen ontstoft zijn, liefst uit grote vlokken bestaat (minder kleine deeltjes = minder stof) en dus goed gedroogd is (wat bij houtkrullen voor dieren eigenlijk altijd het geval is).
Dit soort houtkrullen worden vaak juist voor paarden met luchtwegproblemen geproduceerd, dus je zult ze vaker tegenkomen bij stalstrooisels en in boerderijwinkels die stalproducten verkopen. Met een beetje geluk kun je ze in een lokale winkel vinden en scheelt dit verzendkosten. Dit vind ik zelf natuurlijk ook een groot voordeel, want met het aantal ratten dat ik heb gaat bodembedekking er hard doorheen! Daarnaast is het ook goed te composteren en mag het in veel gemeentes bij het GFT-afval (in tegenstelling tot kartonbedding, deze mag vaak niet in de GFT bak!)
Ik raad het wel af om gewone houtkrullen uit een willekeurige dierenwinkel te gebruiken, afhankelijk van de kwaliteit kan dit heel erg tegenvallen qua stoffigheid en dat houtvezel altijd werd afgeraden is niet voor niets: vaak is het gewoon te stoffig. Hoge kwaliteit grove ontstofte houtkrullen daarentegen? In mijn ogen prima voor ratten! Mijn hoop is dat dit soort houtkrullen algemeen geaccepteerd worden door de Nederlandse rattencommunity, en “geen zaagsel/houtkrullen” uit het standaardrepertoire van de rattenliefhebber verdwijnt, of toch in ieder geval de toevoeging kent dat bovengenoemd type houtkrullen wél geschikt zijn!